راهکارهای رسیدن به موفقیت و سعادتمندی (3)(پرسش و پاسخ)
پرسش: از منظر آموزه‌های وحیانی اسلام چه علل و عوامل و راهکارهایی موجب می‌شود تا انسان بتواند در دنیا و آخرت به اهداف مورد نظر خود برسد و در زندگی احساس موفقیت، سربلندی و سعادتمندی کند؟
پاسخ: در دو بخش قبلی پاسخ به این سوال به مباحثی همچون: جایگاه و اهمیت موفقیت و سعادتمندی، لزوم انتخاب هدف، نقش هدف‌گذاری در کسب موفقیت و سعادتمندی، طبقه‌بندی انسان‌ها براساس اهداف، چگونگی موفقیت در رسیدن به اهداف، نقش دین در شناخت هدف غایی انسان و راهکار رسیدن به موفقیت و سعادتمندی پرداختیم. اینک در ادامه، دنباله مطالب را پی می‌گیریم.
عوامل و اسباب معنوی موفقیت و سعادتمندی
اگر بخواهیم جهت دستیابی به هدف غایی خلقت و موقعیت کامل و همه‌جانبه افزون بر اسباب مادی ظاهری به اسباب و عوامل معنوی نیز توجه داشته باشیم، اهم آنها از منظر آموزه‌های وحیانی عبارتند از:
1- ایمان به خدا
از مهم‌ترین عوامل و اسباب معنوی که در هر کاری می‌تواند در موفقیت و سعادتمندی انسان، تأثیر مثبت و مستقیم داشته باشد، ایمان به خداست: زیرا ایمان به خدا در کنار عمل صالح موجب می‌شود تا خداوند برکات آسمان و زمین را بر امتی سرازیر کند.
قرآن‌کریم می‌فرماید: اگر اهل شهرها و آبادی‌ها ایمان می‌آوردند و پرهیزکاری پیشه می‌کردند، یقیناً (درهای) برکات آسمان و زمین را بر آنان می‌گشودیم. (اعراف- 96)
2- تقوای الهی
در کنار ایمان به خدا، تقوای الهی بسیار نقش کلیدی دارد. این تقوای الهی همان حرکت بر مدار آموزه‌های وحیانی اسلام است که تحقق‌بخش عبادات واقعی و موفقیت و سعادتمندی در دنیا و آخرت است. «قرآن‌کریم» می‌فرماید: کسی که تقوای خدا را پیشه خود کند، خداوند برای او راه برون‌رفت از مشکلات و تنگناها را قرار می‌دهد، و او را از جایی که گمان نمی‌برد روزی می‌دهد. (طلاق 2 و 3)
3- امنیت فراگیر و جامع
هرگونه اختلال در امنیت افراد یا اجتماع مانند: فقدان امنیت روانی در یک امت و بی‌ثباتی در ابعاد مختلف جامعه و... می‌تواند مخل دستیابی افراد به اهداف مورد نظر خود باشد. شکی نیست که امنیت حقیقی از نظر قرآن در سایه ایمان به خدا پدید می‌آید، زیرا ریشه ایمان همان امنیت است که با تعالیم عبادی اسلام و عمل به آموزه‌های وحیانی آن تحقق می‌باید. قرآن‌کریم می‌فرماید: هنگامی که ابراهیم(ع) گفت: پروردگارا! این (سرزمین مکه) را شهری امن قرار بده و اهلش را آنان که به خدا و روز قیامت ایمان آورده‌اند، از انواع ثمرات و برکات بهره‌مند ساز (بقره- 126) همچنین در سوره نحل آیه 112 می‌فرماید: و خدا (برای پندآموزی به ناسپاسان) مثالی زده است: شهری را که امنیت و آسایش داشت، و رزق و روزی (مردمش) به فراوانی از همه‌جا برایش می‌آمد. پس نعمت خدا را ناسپاسی کردند، در نتیجه خدا به کیفر اعمالی که همواره مرتکب می‌شدند، بلای گرسنگی و ترس فراگیر را به آنان چشاند.
4- تعقل و تفکر
از منظر آموزه‌های وحیانی قرآن، تعقل و تفکر یکی از عوامل و اسباب معنوی در توفیق و موفقیت در کارها است. بدین‌معنا که اگر کسی بخواهد در کاری موفیق شود، می‌بایست از عنصر معنوی عقلانیت، تعقل و تفکر بهره گیرد، و در محاسبات خویش حق خدا را مدنظر قرار دهد، زیرا کسی که تعقل نمی‌ورزد و دغدغه اندیشه‌ورزی ندارد، طبیعی است که به سخنان و برنامه‌های مبتنی برحق‌محوری و خدامحوری گوش فرانمی‌دهد، و اگر هم بشنود آن را جامه عمل نمی‌پوشاند. قرآن کریم می‌فرماید: قطعاً بدترین جنبندگان نزد خدا کران (ازشنیدن حق) و لالان (از گفتن حق) هستند که (در کلام حق) نمی‌اندیشند (انفال- 22)
5- جهاد در راه خدا
از منظر قرآن کسانی که به امدادهای غیبی دست می‌یابند که جهاد در راه خدا را با اخلاص، در برنامه‌ریزی خویش مدنطر قرار دهند. زیرا کسانی که با اخلاص در راه خدا هر کاری را انجام می‌دهند، خدای متعال با نصرت و یاری خویش آنان را به سرمنزل مقصود و اهدافشان می‌رساند. قرآن‌کریم می‌فرماید: «کسانی که برای (به دست آوردن خشنودی) ما (با مال و جان) کوشیدند، بی‌تردید آنان را به راه‌های خود (راه رشد، سعادت، کمال، کرامت، بهشت و مقام قرب الهی) راهنمایی می‌کنیم.(عنکبوت- 69)
6- امیدواری به خدا
کسی که به خدا امیدی ندارد، و از او مأیوس است، در هر کاری که وارد شود، نمی‌تواند موفقیتی کسب کند. حضرت موسی(ع) در اوج تنهایی صرفاً با امید به خدا از نصرت الهی بهره‌مند شد و خدا او را در کارهایش موفق و سربلند فرمود. موسی(ع) هنگامی که به سوی مدین روی آورد گفت: امید است پروردگارم مرا به راه راست (که انسان را به نتایج مطلوب می‌رساند) راهنمایی کند.(قصص- 22)
7- ذکر و دعا
انسان باید برای دستیابی به موفقیت و سعادتمندی در دنیا و آخرت، با ذکر الهی و دعا پیوند خویش را با خدایی حفظ کند که همه هستی در اختیار او است و اگر بخواهد آتش را گلستان و تأثیرگذاری علل و اسباب را ساقط می‌کند. لذا باید دست به دعا بردارد و با اتصال به منبع لایزال قدرت و عزت از او بخواهد که او را در سیدن به اهداف خود موفق سازد. قرآن‌کریم می‌فرماید: پروردگارا! مارا (با همه وجود) تسلیم خود قرار ده، و نیز از دودمان ما امتی که تسلیم تو باشند به وجود آور و راه و رسم عبادتمان را به ما نشان بده.(بقره- 128)
(ادامه دارد)